Mobiltiteit, een hedendaags probleem, welk zich niet alleen voordoet in onze gemeente. Een nieuw mobiliteitsplan zou heel wat oplossingen moeten aanbieden voor onze dagelijkse frustraties betreffende onze mobiliteit .

De voorbije maanden hebben we het wel al eens gehoord of gelezen over de files, het tekort aan parkeerplaatsen, snelheidsduivels, (on)veiligheidgevoeld van de zwakke weggebruiker, gebrek aan circulatie en dergelijke meer. Al deze topics maken allemaal deel uit van het mobiliteitsplan waaraan onze gemeente aan het werken is.

Op 18 (Machelen) en 20 februari (Diegem) was er een informatie sessie voorzien door de gemeente waar iedereen zijn mening (klachten, oplossingen en ideeën) kon geven.

Maar hoe zit het met onze mobiliteit in onze gemeente? Zijn we er goed aan toe? Of zijn we er slecht aan toe? Welke cijfers zijn beschikbaar? Waar halen ze die cijfers vandaan?

In 2018 werd er een suvey uitgestuurd naar alle gemeenten in Vlaanderen door Statistiek Vlaanderen, die bestond uit verschillende componenten, waarvan er ééntje ook rond mobiliteit handelde. Er werden 13 vragen gesteld rond mobiliteit aan een aantal inwoners in Machelen.

In totaal werden er 942 inwoners in onze gemeente aangeschreven, waarvan er 268 de vragenlijst hebben ingevuld, goed voor een response van 28.5%.

Machelen

Nu om te kijken of hoe onze gemeente het doet betreffende mobiliteit, is het niet altijd makkelijk oordelen. Vandaar dat ik er een aantal resultaten van onze buurgemeenten hebben bijgenomen, zodoende we toch een vergelijking kunnen maken met deze gemeenten, op dezelfde vragen die onze inwoners hebben moeten beantwoorden. De buurgemeenten in deze zijn:

Grimbergen (989 inwoners geraadpleegd, 338 hebben vragenlijst ingevuld, response ratio van 34.2%)
Steenokkerzeel (928 inwoners geraadpleegd, 394 hebben vragenlijst ingevuld, response ratio van 42.5%)
Vilvoorde (990 inwoners geraadpleegd, 306 hebben vragenlijst ingevuld, response ratio van 30.9%)
Zaventem (990 inwoners geraadpleegd, 324 hebben vragenlijst ingevuld, response ratio van 32.7%)

Bezit van auto, motor, bromfiets, fiets of electrische fiets en aanbod openbaar vervoer

Dat koning auto een belanrijke rol spreekt in een mobiliteitsplan is duidelijk. Als we kijken naar het bezit van een auto, motor of bromfiets dan zie je een trends die bijna helemaal terug te vinden is bij al onze buurgemeenten. Enkel in Grimbergen hebben ze toch wat meer eigenaars van motors en bromfietsen dan in Machelen, Zaventem, Steenokkerzeel en Vilvoorde. Deze chart toont natuurlijk niet aan welke gezinnen er over 1, 2 of meerdere auto's beschikken. Iets wat belangrijk is al we over de parkeerplanning spreken in het mobiteitsplan.

Als we dan bekijken over hoeveel inwoners een fiets of electrische fiets hebben, dan krijgen we duidelijk te zien, dat Machelen onderaan het kleine peloton hangt van onze buurgemeenten. 73% van de inwoners heeft een fiets, 8% heeft een electrische fiets. Enkel Vilvoorde scoort slechter met 6% van inwoners die een electrische fiets hebben. Enkel Grimbergen en Steenokkerzeel komen in de buurt van het Vlaams Geweest gemiddelde met 87% van inwoners heeft een fiets, en 15% beschikt over een electrische fiets

Op het vlak van openbaar vervoer zit Machelen in het middenvan het peloton. Vilvoorde (stad) en Zaventem (Luchthaven --> 20 Lijnbus trajecten) scoren beter. In Machelen is 61% van de ondervraagden het eens met de stelling dat er voldoende openbaar vervoer is in de gemeente. 21% van de ondervraagden is het daar mee oneens. In Machelen hebben we 7 trajecten van de Lijn ( gaan we tot in Machelen Cargo, dan krijg je er nog eens 13 trajecten bij de Lijn) en één van de MIVB. In Grimbergen en Steenokkerzeels zijn ze minder tevreden over het aanbod van het openbaar vervoer.

Veilighied fietsen, aanbod fietspaden en kwaliteit infrastructuur

Veel fietseigenaars hadden we al niet, en toch scoort onze gemeente goed qua veiligheid als het op fietsen aankomt. Steenokkerzeel scoort hier buiten categorie, met maar liefst 62% van de ondervraagden die het er mee eens zijn. In onze gemeente is dat 46%, waarmee het aanzienlijk beter doet dan Zaventem (42%) of Vilvoorde (38%). Het aantal fietsgebruikers op onze fietspaden is dan ook aan het stijgen. Het is duidelijk dat we nog stappen vooruit kunnen zetten wat betreft de veiligheid voor onze fietsers, als we willen dat onze inwoners zich in de toekomst op een meer duurzame manier willen verplaatsen.

Zoals eerder vermeld, hebben we minder fietseigenaars, en vind 62 % van de Machelse ondervraagden dat het veilig fietsen is in onze gemeente. Nu 37% vind dat er voldoende fietspaden zijn, en 41% denkt dat er te weinig fietspaden zijn in onze gemeente. Hiermee scoren we na Steenokkerzeel (53% eens) het beste. Vilvoorde en Zaventem scoren hier het slechtste. In onze gemeente werd er de afgelopen jaren heel wat extra fietspaden aangelegd ( oa. de fietssnelweg) of heraangelegd om het comfort van de fietser te verbeteren. Ondanks deze resultaten zitten we ver van aantal fietspaden van onze Noorderburen uit Nederland, en hebben we in Belgie nog een hele weg af te leggen.

Hier staat onze gemeente op de 2de plaats na Steenokkerzeel. Machelen staat zo op dezelfde hoogte als het gemiddelde van het Vlaams Gewest. 33% van de ondervraagden in onze gemeente zijn het eens met deze stelling, en 44% zijn het oneens met deze stelling. Vilvoorde (15% eens) en Grimbergen (20% eens) samen met Zaventem (55% oneens) zijn de slechte leerlingen in deze klas. Dit gezegd zijnde staan er nog veel uitdagingen in onze gemeente om de verkeersveiligheid rond onze 5 scholen te optimaliseren.

Naast eerder goede resultaten met betrekking tot de fietsgebruiker, scoren we ook goed wat betreft de kwaliteit van onze fietspaden. Opnieuw blijkt dat Steenokkerzeel duidelijk koploper is als het op fietscomfort op de fietspaden aankomt. Machelen haalt opnieuw het gemiddelde van het Vlaams Gewest. De ondervraagden in Vilvoorde, Zaventem en Grimbergen zijn niet tevreden over de staat van hun fietspaden. Momenteel zijn er de werken aan de Woluwelaan, maar eens die werken gedaan zullen zijn, zal ook hier de fietser op een belangrijke plaats gezet worden, en daarvoor zullen de fietspaden er ook in goede staat moeten bijliggen.

Aanbod parkeerplaatsen en kwaliteit voetpaden

Wat betreft parkeerplaatsen, scoren we even goed of slecht, als Zaventem en Grimbergen, en zien we dat er geen gebrek is aan parkeerplaatsen in Steenokkerzeel. Aangezien er in onze gemeente heel wat is bijgebouwd de laatste jaren, neemt natuurlijk de parkeerproblematiek toe. Er zijn geen officiele cijfers beschikbaar van hoeveel auto's er per gezin zijn in Machelen. In het nieuwe mobiliteitsplan zal het parkeerprobleem moeten worden aangepakt. Op welke wijze? Betalend, blauwe kaart, inwonerskaart en dergelijke wijze is nog niet bekend, maar zijn allemaal mogelijkheden om de parkeerfrustraties bij handelaars en inwoners weg te nemen.

Wat de staat van onze voetpaden betreft, doen we het redelijk goed vergeleken met de buurgemeenten. Enkel Steenokkerzeel doet het aanzienlijk beter dan Machelen. Elke beleidsperiode wordt er een aanzienlijke som besteed aan het aan- en heraanleggen van voetpaden. De voetpaden van de slechtste kwaliteit worden eerst onder handen genomen. Ook deze beleidsperiode is er een bedrag voorzien in het beleidsplan. Natuurlijk kan men met dit bedrag niet alle voetpaden in de beste kwaliteit voorzien, en zijn er straten zoals Rittwegerlaan, Felix Timmermanslaan en andere waar de voetpaden dringend aangepakt moeten worden.

Duurzaam verplaatsen

De Machelse ondervraagden waren eerder positief wat betreft het aanbod van het openbaar vervoer in hun gemeente, en dat toont zich ook in deze chart. Van alle buurgemeenten gebruiken wij het meest het openbaar vervoer (10% meer dan het Vlaams Gewest gemiddelde). Daaruit volgend kunnen we ook afleiden dat we minder de auto gebruiken om te pendelen tussen thuis en werk of school. (10% minder dan Steenokkerzeel). Niettegenstaande dat we voldoende en kwalitatieve fietspaden hebben en het veilig fietsen is in onze gemeente gebruiken we de fiets van alle buurgemeenten het minst.

Hoeveel tijd hebben we nodig om te pendelen tussen thuis en werk of school? Deze chart toont dat 42% van de Machelse ondervraagden tussen de 15 en 30 minuten nodig hebben om op hun werk of school te geraken en omgekeerd. Verplaatsingen van minder dan 15 minuten zijn goed voor 19% van de ondervraagden en 16% doet er zelfs elke dag meer dan 1 uur over om op hun werk of school te geraken. Verbazend is dat het Vlaams gewest beter scoort op de korte tijdsduur (minder dan 15 min) dan Machelen, aangezien toch wel heel wat werkgevers gevestigd zijn in onze gemeente, en dus enkel een heel korte tijdsduur verplaatsing zou nodig moeten zijn.

We spraken daarnet over korte tijdsduur of korte afstanden. Maar gebruiken we daarvoor de fiets? Het antwoord is duidelijk neen. 63% gebruikt nooit of zelden de fiets voor de korte afstanden af te leggen. Zaventem scoort hier nog slechter en Vilvoorde doet het iets beter, en scoort Steenokkerzeel hier beter. Vorige charts tonen nochtans dat de infrastructuur en veiligheid voor fietsers er voldoende aanwezig is, maar toch gebruiken de Machelse ondervraagden zelden of nooit hun fiets.

Het goede nieuws is dat we dan misschien niet de fiets gebruiken voor korte afstanden, maar dat onze Machelse ondervraagden regelmatig te voet gaan als het korte afstanden zijn. Hier doen we het na Vilvoorde heel goed. Het tegenovergestelde kan je zeggen Steenokkerzeel waar 16% minder mensen de korte afstanden te voet afleggen.

Conclusie:

Bovenstaande charts zijn enkel een indicatie van wat er leeft bij de burgers wat betreft mobiliteit. Deze survey van 2018 toon aan waar onze pijnpunten liggen, bekeken uit het standpunt van onze inwoners. Complexe materie zoals sluikverkeer, circulatie, snelheid en veiligheid werden hier niet aangehaald.

Het opmaken van een gemeentelijk mobiliteitsplan verloopt in verschillende fases:

Fase 1: Oriëntatie:

Hier gaat men eerst de bestaande toestand bekijken, de bestaande plannen en studies analyseren. Dan gaat men proberen inzicht in de visies van de verschillende actoren te verkrijgen, zodoende de probleemstelling(en) kan opgemaakt worden die dan worden gelinkt aan doelstelling. Ten slotte kijkt men in deze fase welk verder onderzoek er nog moet gedaan worden

Fase 2: Oriëntatie:

Hier gaat men eerst de onderzoekresultaten bekijken, gaat men de knelpunten, kansen en doelstellingen oplijsten. Hierbij wordt ook het nulscenario opgemaakt (referentiesituatie vandaag met uitvoering van de goedgekeurde plannen, het huidig mobiliteitsplan en het actuele beleid voor de volgende 10 jaar.)
Nadien begint men met de opbouw van scenario's van 'duurzame mobiliteit' volgens bepaalde werkdomeinen en maakt men een afweging van de scenario's.

Fase 3: Beleidsplan:

Hier geeft men eerst een korte inleiding alvorens de inhoud van het beleidsplan weer te geven. De inhoud bevat onderandere de volgende topics

1. ) Knelpunten, kansen en strategische doelstellingen
2.) Duurzame mobiliteitsscenario's
3.) Relatie met andere beleidsplannen
4.) Operationele doelstellingen
5.) Beleidsscenario
6.) Actieplan
7.) Voorstel tot wijziging van (gemeentelijke) beleidsplannen
8.) Toetsing van het beleidsplan
9) Voorstel voor organisatie en evaluatie
10.) Participatie

Het huidige mobilteitsplan is opgesteld geweest in 2001 en is dus toe aan een herziening of zelfs vervanging. Volgens de cijfers van de Europese Commissie verliezen de Belgen gemiddeld 39 uur per jaar in de file. En toch geraken de automobilisten niet ontmoedigd. We leggen immers 61% van hun verplaatsingen en 74% van de afgelegde kilometers af achter het stuur. Slechts 5% doen ze met de fiets. Met alle gevolgen en problemen vandien. De situatie in 2020 is ondertussen helemaal gewijzigd, en het nieuwe beleidsplan zal ook rekening moeten houden met de geplande werken die voorzien zijn in de komende 3 tot 5 jaar om onze mobiliteit te optimaliseren.

Samen met jullie, kijk ik alvast uit naar het nieuwe mobiliteitsplan waar aan gewerkt worden door verkeers en mobiliteitsexperten.

Mobiliteitscijfers van onze gemeente