In Machelen is 77% van de opvang via Inkomstentarief geregeld. De gemiddelde dagprijs voor kinderopvang in Machelen volgens het inkomstentarief is 12.93€, wat goedkoper is dan het gemiddelde in Vlaanderen. Iets meer dan 53% van de ouders betaald tussen de 10€ en 19.99€ per dag voor kleuteropvang. Enkel 1.56% van de ouder betaald het maximum tarief van 25€.

Basisonderwijs & Secundair onderwijs

In Machelen zijn er 1.389 kinderen tussen de 6 en de 11 jaar, die verplicht basisschool moeten volgen. Onze gemeente beschikt over 1.494 plaatsen (inschrijvingen 2018-2019). De Sterenhemel (465), Windroos (420) in Machelen, en De Fonkel (406) en Parochiale Basisschool (243) in Diegem.

Het basisonderwijs wordt opgesplitst in gewoon kleuteronderwijs (GKO: Machelen 603 kinderen), buitengewoon kleuteronderwijs (BKO: Machelen 5 ), gewoon lager onderwijs (GLO: Machelen 1.003) en buitengewoon lager onderwijs (BLO: Machelen 48). Het secundair onderwijs bestaat uit drie onderdelen, met name het gewoon voltijds secundair onderwijs (GVSO: Machelen 796), het deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO: Machelen 8) en het buitengewoon secundair onderwijs (BuSO: Machelen 33).

Het secundair onderwijs bestaat uit 3 graden. In de 1ste graad zijn de eerste twee leerjaren, worden gezien als algemene vorming. Deze graad bestaat dus maar uit één onderwijsvorm: het gemeenschappelijk secundair onderwijs (GSO). Er wordt wel een onderscheid gemaakt tussen de A-stroom en de B-stroom. Leerlingen die de eerste graad A-stroom succesvol beëindigen kunnen doorstromen naar elke onderwijsvorm. De B-stroom is gericht op doorstroom naar het beroepssecundair onderwijs.

De 2de en 3de graad zijn ingedeeld in vier onderwijsvormen:

• Algemeen secundair onderwijs (ASO);
• Technisch secundair onderwijs (TSO);
• Kunstsecundair onderwijs (KSO);
• Beroepssecundair onderwijs (BSO).

In het secundair onderwijs worden daarnaast ook klassen ingericht die zich richten op anderstalige nieuwkomers, OKAN (onthaalklas anderstalige nieuwkomers). De voornaamste doelstelling van deze onthaalklassen is de leerlingen zo snel mogelijk Nederlands te leren.

Hieronder kan je de evolutie zien sinds 2010 voor het basisonderwijs en het secundair onderwijs, waaruit blijkt dat de stijging in Machelen veel groter is dan het gemiddelde in Vlaams-Brabant of het Vlaamse Gewest, en er dus ook nood is aan extra schoolplaatsen om ieder kind in eigen gemeente naar school te kunnen laten gaan.

Het buitengewoon onderwijs wordt ingericht voor kinderen die, permanent of tijdelijk, specifieke ondersteuning nodig hebben omwille van een lichamelijke of geestelijke handicap, ernstige emotionele problemen of gedragsproblemen en/of ernstige leerstoornissen. Het buitengewoon kleuteronderwijs laat kleuters van 2,5 tot 6 jaar toe, het buitengewoon lager onderwijs kinderen tussen 6 en 13 jaar en het buitengewoon secundair jongeren tussen 13 en 21 jaar.

In Machelen wonen 53 kinderen die ingeschreven zijn in het buitengewoon basisonderwijs en 33 jongeren die ingeschreven zijn in buitengewoon secundair onderwijs. Ze vertegenwoordigen 3,2% van de leerlingen basisonderwijs en 3,9% van de leerlingen secundair onderwijs.

In het kader van het Gelijke Onderwijskansenbeleid worden gegevens over de thuissituatie van kinderen en jongeren verzameld. Om kinderen zoveel mogelijk gelijke kansen te geven, krijgen de scholen een extra pakket lestijden/lesuren en extra werkingsmiddelen voor kinderen die aan bepaalde gelijke kansenindicatoren voldoen. Voor het toekennen van extra werkingsmiddelen in het gewoon onderwijs houdt men rekening met opleidingsniveau moeder, schooltoelage, thuistaal en een buurtindicator. Ook hier scoort Machelen heel hoog in vergelijk met Vlaams-Brabant en het Vlaamse-gewest.

Onderwijskansarmoede

Als samenvattende indicator wordt vaak de onderwijskansarmoede indicator (OKI) berekend. Deze maakt een optelsom van de vier hoger beschreven risicokenmerken gedeeld door het aantal leerlingen en ligt bijgevolg tussen 0 en 4. Hoe hoger de OKI-waarde, hoe groter de kans op kansarmoede. De OKI wordt vaak gebruikt om een vergelijking te maken doorheen de tijd, tussen verschillende gebieden of onderwijsvormen.

De OKI van de inwoners van Machelen die gewoon basisonderwijs volgen is 1,66. Dit is bijna 2 keer zoveel dan de cijfers van 0,82 voor Vlaams Brabant en 0,71 voor het Vlaams-gewest)

De OKI van de inwoners van Machelen die gewoon voltijds secundair onderwijs volgen is 1,79. (tov 0.83 Vlaams Brabant, 0.67 Vlaams-gewest)

Een kind wordt als indicatorleerling omschreven als ofwel de moeder niet in het bezit is van een diploma of getuigschrift secundair onderwijs, ofwel het gezin een schooltoelage van de Vlaamse Gemeenschap heeft gekregen. Het is met andere woorden een soort definitie voor kansarmere leerlingen. Een niet-indicatorleerling is iemand die aan geen van beide voorwaarden voldoet. Om een goede sociale mix te creëren kan een school vooraf een percentage indicatorleerlingen en niet-indicatorleerlingen bepalen. Wanneer het plafond in één groep bereikt is, krijgen de inschrijvingen van leerlingen uit de andere groep voorrang. Dit systeem van dubbele contingentering is verplicht voor de instroomjaren (instapklas en 1ste kleuterklas, 1ste leerjaar van het lager onderwijs en het 1ste leerjaar van de eerste graad van het secundair onderwijs), voor scholen die met een aanmeldingsprocedure werken en voor alle scholen in een LOP-gebied.

In 2017 telde het basisonderwijs in Machelen 768 indicatorleerlingen. Dit is 49,1% van de leerlingenpopulatie, welke heel hoog percentage of een verdubbeling,  vergeleken met Vlaams-Brabant (24%) en Vlaams-gewest  (31,1%).

De schoolse vordering wordt berekend als het verschil tussen het leerjaar waarin de leerling zich effectief bevindt, ten opzichte van het leerjaar waarin de leerling zich normaalgezien zou bevinden op basis van zijn geboortejaar. Een leerling kan zo schoolse vertraging of voorsprong oplopen, dan wel normaal gevorderd zijn. We bekijken hier enkel de leerlingen die schoolse vertraging hebben. Vaak gaat het hier om een achterstand opgelopen door zittenblijven, maar ook andere zaken kunnen hier spelen. Zo kunnen leerlingen ook later ingestapt zijn in het secundair onderwijs of een atypische schoolloopbaan hebben (bijvoorbeeld 1ste jaar B-stroom -> 1ste jaar A-stroom -> 2de jaar ...).

In Machelen hebben 82 leerlingen van het gewoon voltijds secundair onderwijs een vertraging van twee of meer jaar. Er blijken vaak grote verschillen te zijn naargelang de gevolgde onderwijsvorm. Hierbij moet wel in het achterhoofd gehouden worden dat leerlingen ASO, TSO, KSO en BSO in de 2de en 3de graad zitten, ouder zijn en dus meer kans gehad hebben om twee of meer jaar schoolse vertraging op te lopen dan de leerlingen GSO die in de 1ste graad zitten.

Ook het aantal leerlingen met laag opgeleide moeder en leerlingen die een schooltoelage ontvangen, zijn hoog (dubbel zoveel) in vergelijking met Vlaams Brabant

Het resultaat voor leerlingen die in Machelen naar school gaan en die thuis geen Nederlands spreken is aanzienlijk. Maar liefst 61.5% spreekt thuis geen Nederlands, en dat is bijna 3 keer zoveel als het gemiddelde van Vlaams Brabant.

Schoolverlaters

Een vroegtijdige schoolverlater is een leerling die niet langer leerplichtig is en die het Vlaams secundair onderwijs verlaat zonder kwalificatie met een beroepsfinaliteit of een finaliteit doorstroom hoger onderwijs. Concreet gaat het dan om:

• een diploma secundair onderwijs;
• een studiegetuigschrift van het tweede leerjaar van de derde graad van het beroepssecundair onderwijs (BSO);
• een eindgetuigschrift behaald in het deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO);
• een certificaat behaald in de leertijd (Syntra);
• een getuigschrift behaald in de opleidingsvorm 3 (OV3) van het buitengewoon secundair onderwijs (BuSO);
• een certificaat behaald in het modulair stelsel van het BSO, het DBSO en BuSO OV3.

Uit de grafier hieronder blijkt dat Machelen slechter scoort in dit onderdeel dan Vlaams-Brabant en het Vlaamse-gewest.

Schoolpendel, mobiliteit van de leerlingen

In deze paragraaf gaan we na of de leerlingen die in Machelen wonen, naar school gaan in de eigen gemeente of naar een school in een andere gemeente pendelen. De gegevens worden hier apart getoond voor de kleuters, leerlingen lager onderwijs en leerlingen secundair onderwijs. De pendel kan immers sterk verschillen naargelang het onderwijsniveau. Dit heeft vooral te maken met aanbod. In een gemeente wordt doorgaans basisonderwijs aangeboden. Kleuters en lagere schoolleerlingen gaan dan ook vaak in eigen buurt naar school. In het secundair onderwijs zijn er meer keuzeopties en bovendien biedt lang niet iedere gemeente secundair onderwijs aan. De uitstroom ligt dan ook vaak hoger in het secundair onderwijs dan in het lager onderwijs.

De uitstroomratio wordt vaak gebruikt om de mobiliteit van de leerlingen wonend in de gemeente weer te geven. Deze ratio wordt berekend als het aandeel van de leerlingen die in de geselecteerde gemeente wonen maar naar school gaan in een andere gemeente, de uitstromers, ten opzichte van alle leerlingen die in de gemeente wonen.

Het cijfer voor uitstroom lln secundair in Machelen, met 96.7 is logisch aangezien enkel GISO als enige secundaire school geld in onze gemeente. Maw enkel 3.3% van onze Machelse lln lager onderwijs zetten hun studies verder in het GISO.

Basisonderwijs: Waar gaan de kinderen van onze gemeente naar school voor lager onderwijs?

Van de 1.659 leerlingen basisonderwijs wonend in Machelen gaan 1.213 naar school in de eigen gemeente. 446 of 26,9% van alle leerlingen basisonderwijs stromen uit naar een school in een andere gemeente.

De tien gemeenten waar de meeste leerlingen basisonderwijs, wonend in Machelen naar school gaan zijn, in aflopende volgorde: Machelen (1.213 of 73,1 %), Vilvoorde (137 of 8,3 %), Zaventem (74 of 4,5 %), Brussel (48 of 2,9 %), Steenokkerzeel (39 of 2,4 %), Evere (33 of 2,0 %), Sint-Lambrechts-Woluwe (19 of 1,1 %), Grimbergen (16 of 1,0 %), Schaarbeek (16 of 1,0 %), Sint-Pieters-Woluwe (12 of 0,7 %).

Secundair onderwijs: Waar gaan de kinderen van onze gemeente naar school voor Secundair onderwijs?

Van de 837 leerlingen secundair onderwijs wonend in Machelen, gaan 28 naar school in de eigen gemeente. De 809 anderen, of 96,7% van alle leerlingen secundair onderwijs stromen uit naar een secundaire school in een andere gemeente. Gezien niet in elke gemeente secundair onderwijs wordt aangeboden is de dynamiek voor het secundair onderwijs mogelijk heel anders dan die van het basisonderwijs.

De 10 gemeenten waar de meeste leerlingen secundair onderwijs, wonend in Machelen naar school gaan zijn, in aflopende volgorde: Zaventem (348 of 41,6 %), Vilvoorde (223 of 26,6 %), Sint-Pieters-Woluwe (65 of 7,8 %), Mechelen (50 of 6,0 %), Machelen (28 of 3,3 %), Leuven (20 of 2,4 %), Haacht (18 of 2,2 %), Brussel (16 of 1,9 %), Anderlecht (10 of 1,2 %), Grimbergen (7 of 0,8 %).

Problematische afwezigheden in het basisonderwijs

Scholen moeten voor leerplichtige leerlingen afwezigheden registreren. Kinderen zijn leerplichtig vanaf 1 september van het kalenderjaar waarin ze 6 jaar worden en/of het moment dat ze ingeschreven zijn in het lager onderwijs. Een problematische afwezigheid (PA) wordt in dit systeem omschreven als "een afwezigheid die niet verantwoord werd, of waarvan de verantwoording in vraag gesteld kan worden". Problematische afwezigheden worden in halve dagen geteld. Vanaf het schooljaar 2016-2017 is de inschakeling van het Centrum Voor Leerlingenbegeleiding (CLB) en het opmaken van een begeleidingsdossier verplicht vanaf 5 halve dagen. Voorheen was dit vanaf 10 halve dagen. Wanneer leerlingen twee schooljaren op rij 30 of meer halve dagen problematisch afwezig zijn, wordt hun schooltoelage voor het tweede schooljaar teruggevorderd.

Schoolpendel, aantrekkingskracht van de basisscholen

Tot slot bekijken we de schoolpendel vanuit het standpunt van Machelen als vestigingsplaats van de scholen. Doorgaans wordt dit omschreven als de aantrekkingskracht van de betreffende gemeente(n) als schoolplaats. Onderstaande tabel toont, naast de leerlingen in dezelfde gemeente wonen én naar school gaan, de grootte van de instroom. Deze laatste groep zijn de leerlingen die niet de gemeente wonen, maar er wel naar school gaan.

De aantrekkingskracht van een gemeente als schoolgemeente wordt vaak weergegeven als een instroomratio. Dit is het aandeel niet-inwoners of instromers ten opzichte van het totale aantal leerlingen dat naar een school in de geselecteerde gemeente gaat. In Machelen gaat het om 21,9% van de kleuters die instromen vanuit een andere gemeente en 22,7% van de leerlingen lager onderwijs.

Om de centrumfunctie van een gemeente als schoolgemeente te bekijken is het daarenboven van belang rekening te houden met het pendelsaldo. Dit saldo wordt berekend als het aantal instromende leerlingen verminderd met het aantal uitstromende leerlingen. Een negatieve waarde geeft aan dat de instroom kleiner is dan de uitstroom. In Machelen zijn er 130 kleuters en 220 leerlingen lager onderwijs die instromen, en 144 kleuters en 302 leerlingen lager onderwijs die uitstromen. In Machelen is dit saldo dus -14 kleuters en -82 leerlingen lager onderwijs.

De 10 gemeenten waar de meeste leerlingen basisonderwijs, die naar schoolgaan in Machelen, wonen zijn, in aflopende volgorde: Machelen (1.213 of 77,7 %), Vilvoorde (112 of 7,2 %), Schaarbeek (43 of 2,8 %), Brussel (40 of 2,6 %), Steenokkerzeel (27 of 1,7 %), Zemst (22 of 1,4 %), Zaventem (19 of 1,2 %), Evere (17 of 1,1 %), Kampenhout (13 of 0,8 %), Grimbergen (12 of 0,8 %)

Secundair onderwijs

In Machelen gaan 156 leerlingen naar het secundair onderwijs.

Onderwijskansarmoede Secundair onderwijs

Scholen secundair onderwijs ontvangen extra lestijden voor het voeren van een gelijkeonderwijskansenbeleid. De toekenning van deze lestijden gebeurt op basis van de leerlingenkenmerken die geregistreerd worden in de leerlingendatabank: een laag opgeleide moeder, studietoelage, andere thuistaal en woonbuurt met veel schoolse vertraging. Deze kenmerken worden beschouwd als risicokenmerken voor kansarmoede.

Als samenvattende indicator wordt vaak gebruik gemaakt van de onderwijskansarmoede indicator of OKI. De OKI-waarde wordt berekend als de som van de 4 risicokenmerken waarop de leerlingen aantikken gedeeld door het aantal leerlingen en ligt bijgevolg tussen 0 en 4. Hoe hoger de waarde, hoe groter het risico op kansarmoede

Grafiek 18 toont opnieuw de grote verschillen van OKI waarde van onze gemeente tov Vlaams-Brabant en het Vlaams-gewest.

Problematische afwezigheden en tuchtmeldingen in het secundair onderwijs

Ook in het secundair onderwijs moeten afwezigheden van leerlingen verantwoord worden. Als een leerling zonder wettiging afwezig is, noemen we dat een problematische afwezigheid (PA). Eén PA-code staat voor een halve dag problematische afwezigheid. Het totaal aantal problematische afwezigheden wordt opgeteld over het gehele schooljaar, ook als de leerling van school of van studierichting verandert. De vestigingsplaats van de school is deze waar de leerling op het einde van het schooljaar ingeschreven is. Regelmatig aanwezig zijn op school is een voorwaarde om in aanmerking te komen voor een schooltoelage. Leerlingen die gedurende twee opeenvolgende schooljaren 30 of meer halve schooldagen problematisch afwezig zijn, moeten hun schooltoelage van dat tweede schooljaar terugbetalen.

Schoolpendel, aantrekkingskracht van de secundaire scholen in Machelen

Tot slot bekijken we de aantrekkingskracht van Machelen als schoolplaats voor het secundair onderwijs. Onderstaande tabel toont onder meer de grootte van de instroom. Dit zijn de leerlingen die niet in Machelen wonen, maar er wel naar school gaan.